Barwki i Słyszki. Opera binauralna.

Roz­mo­wy o bar­wach i kształ­tach z doro­sły­mi i dzieć­mi nie­peł­no­spraw­ny­mi wzro­ko­wo sta­no­wi­ły bez­po­śred­ni impuls do stwo­rze­nia kon­cep­cji spek­ta­klu ope­ro­we­go. Zawar­ta w nim wie­dza i doświad­cze­nie osób nie­wi­do­mych oraz sys­tem binau­ral­ny wspo­mo­gą naszą słu­cho­wą per­cep­cję i uważność.

Czy z oso­bą nie­wi­do­mą moż­na roz­ma­wiać o kolo­rach? Moż­na i war­to. Od oso­by z nie­peł­no­spraw­no­ścią wzro­ku moż­na dowie­dzieć się o kolo­rach nawet o wie­le wię­cej niż to, co wie o nich oso­ba w peł­ni spraw­na w zakre­sie widze­nia. Doświad­cze­nie reali­za­cji pro­jek­tów arty­stycz­nych wspól­nie z oso­ba­mi z nie­peł­no­spraw­no­ścią wzro­ku to przede wszyst­kim roz­mo­wy. Te wła­śnie roz­mo­wy o bar­wach i kształ­tach z doro­sły­mi i dzieć­mi nie­peł­no­spraw­ny­mi wzro­ko­wo sta­no­wi­ły bez­po­śred­ni impuls do stwo­rze­nia kon­cep­cji spek­ta­klu ope­ro­we­go. Zawar­ta w nim wie­dza i doświad­cze­nie osób nie­wi­do­mych oraz sys­tem binau­ral­ny wspo­mo­gą naszą słu­cho­wą per­cep­cję i uważ­ność. Przy tym, mam nadzie­ję, uwraż­li­wią rów­nież na świat i potrze­by osób nie­wi­do­mych i sła­bo­wi­dzą­cych. Szcze­gól­nie inspi­ru­ją­cą rolę odgry­wa w tym pro­ce­sie Marek Reiss – prze­wod­nik po Nie­wi­dzial­nej Wysta­wie, wspa­nia­ły opo­wia­dacz, ale też aktor (któ­rym praw­do­po­dob­nie nie stał­by się, gdy­by nie utra­ta wzro­ku). To jego histo­ria – opo­wieść z jego wła­sne­go doświad­cze­nia o stop­nio­wym tra­ce­niu wzro­ku, opo­wieść o zni­ka­niu z pola widze­nia (dosłow­nie) kolej­nych barw – sta­ła się bez­po­śred­nim impul­sem do stwo­rze­nia tej for­my, w dużej mie­rze dźwię­ko­wej i muzycz­nej. A choć to spek­takl o kolo­rach, to muzycz­ny nie­przy­pad­ko­wo. Bar­wa jest wszak kate­go­rią funk­cjo­nu­ją­cą zarów­no w obsza­rze widze­nia, jak i słyszenia. 

Jed­no­cze­sne ist­nie­nie zja­wisk kolo­ru optycz­ne­go i bar­wy dźwię­ku oraz świa­do­mość, że utra­ta wzro­ku powo­du­je prze­ję­cie pew­nych funk­cji per­cep­cyj­nych przez inne zmy­sły (czę­sto zmysł słu­chu), były inspi­ra­cją do połą­cze­nia świa­tów sły­sze­nia i widze­nia za pomo­cą muzy­ki, pla­sty­ki i teatru oraz do stwo­rze­nia kon­cep­cji spek­ta­klu ope­ro­we­go opo­wia­da­ją­ce­go za pomo­cą gry dźwię­ków i słów – grę kolo­rów, kształ­tów i świa­teł. To spe­cy­ficz­na audio­de­skryp­cja, w któ­rej wyko­rzy­sta­ne są nie tyl­ko sło­wa, nazwy barw, kształ­tów czy rela­cje mię­dzy nimi. W zało­że­niu jest to spek­takl przy­ja­zny oso­bom nie­wi­do­mym i sła­bo­wi­dzą­cym, jed­no­cze­śnie posze­rza­ją­cy wie­dzę osób peł­no­spraw­nych wzro­ko­wo. A przy tym – mówią­cy języ­kiem bli­skim dzieciom. 

Barw­ki i słysz­ki to pro­sta histo­ria o bar­wach i abs­trak­cyj­nych kształ­tach, któ­re pew­ne­go dnia zaczy­na­ją zni­kać. Sytu­acja nie­we­so­ła, ale w sumie – uni­wer­sal­na. I jak to bywa w życiu: smu­tek i powa­ga czę­sto mie­sza­ją się z humo­rem, iro­nią, rado­ścią i zaba­wą. Jak zwy­kle w podob­nych sytu­acjach, poma­ga­ją: dystans, poczu­cie humo­ru, sztu­ka i nawią­za­ne rela­cje. Z każ­dej, naj­trud­niej­szej nawet sytu­acji, moż­na zna­leźć wyj­ście. Tutaj w zna­czą­cy spo­sób zaczy­na dzia­łać świat dźwię­ków i muzy­ki. Szcze­gól­ną funk­cję w war­stwie muzycz­nej i dźwię­ko­wej ope­ry peł­nią impro­wi­za­cja oraz współ­cze­sne małe for­my wokal­ne: pie­śni, pio­sen­ki i impro­wi­za­cje. Impro­wi­zo­wa­ne są tu rów­nież inter­lu­dia instru­men­tal­ne oraz dia­lo­gi, któ­re wpraw­dzie pier­wot­nie zyska­ły usta­lo­ny kształt, ale są swo­bod­nie i ela­stycz­nie wypo­wia­da­ne i wyśpie­wa­ne przez akto­rów oraz soli­stów. A jed­ną z boha­te­rek sta­je się par­ty­tu­ra graficzna. 

Część mate­ria­łu dźwię­ko­we­go ope­ry będzie wyko­na­na na żywo, a część – odtwo­rzo­na z nagra­nia. Pla­ny te mie­sza­ją się i prze­ni­ka­ją, dla­te­go słu­chacz oraz odbior­ca wyda­rze­nia powi­nien spo­dzie­wać się spek­ta­klu z ele­men­ta­mi słu­cho­wi­ska. Stąd też pod­ty­tuł „ope­ra binau­ral­na”. Sys­tem binau­ral­ny (z łac. bi – podwój­ny, auris – ucho) to tech­no­lo­gia, któ­ra czę­sto wyko­rzy­sty­wa­na jest w pra­cy z oso­ba­mi nie­wi­do­my­mi i sła­bo­wi­dzą­cy­mi jako pomoc w edu­ka­cji. Tech­no­lo­gia ta spra­wia, że słu­chacz ma moż­li­wość pre­cy­zyj­nej loka­li­za­cji w prze­strze­ni zare­je­stro­wa­nych sygna­łów aku­stycz­nych, co tym samym stwa­rza dźwię­ko­wą ilu­zję prze­by­wa­nia w miej­scu, w któ­rym doko­ny­wa­no nagra­nia. Tech­no­lo­gia binau­ral­na pozwa­la na bar­dzo uważ­ne i wraż­li­we zarzą­dza­nie dźwię­kiem. Dzię­ki tym moż­li­wo­ściom każ­dy dźwięk może być wysły­sza­ny bar­dzo dokład­nie i selek­tyw­nie, a jed­no­cze­śnie daje szan­sę cał­ko­wi­te­go sku­pie­nia i prze­ży­cia muzy­ki i wyda­rze­nia dźwię­ko­we­go w poczu­ciu pełni. 

Ter­mi­ny:

21 wrze­śnia (sobo­ta) 11:00, 13:00

22 wrze­śnia (nie­dzie­la) 11:00, 12:30, 14:00

23 wrze­śnia (ponie­dzia­łek) 9:30

24 wrze­śnia (wto­rek) 9:30, 11:00, 13:00

Tekst: Anna Kierkosz

Wystą­pią:

Hash­tag Ensemble: 

Reali­za­cja:

Bilety

30 PLN