Żydowska muzyka w Polsce międzywojennej – Dawid Ajzensztadt i jego Warszawa

Czy­ta­jąc jaką­kol­wiek książ­kę o życiu muzycz­nym przed­wo­jen­nej War­sza­wy, czy też o żydow­skiej kul­tu­rze sto­li­cy, moż­na natra­fić w niej na dłuż­szą lub krót­szą wzmian­kę o Dawi­dzie Ajzensz­tad­cie. Wszę­dzie opi­sy­wa­ny jest jako ten naj­więk­szy, naj­wy­bit­niej­szy, naj­ge­nial­niej­szy, a przede wszyst­kim naj­bar­dziej zaan­ga­żo­wa­ny muzy­ki i kom­po­zy­tor.
Dawid Ajzensz­tadt uro­dził się w 1890 roku w Nasiel­sku, a po okre­sie nauki, podró­ży i krót­ko­trwa­łe­go zaj­mo­wa­nia róż­nych sta­no­wisk osiadł na dobre w War­sza­wie, gdzie od 1921 roku został kie­row­ni­kiem chó­ru Wiel­kiej Syna­go­gi na Tło­mac­kiem. Pod­czas oku­pa­cji stał się
jed­nym z naj­ak­tyw­niej­szych muzy­ków w get­cie war­szaw­skim. Zało­żył orkie­strę sym­fo­nicz­ną, pro­wa­dził chó­ry. Akom­pa­nio­wał na for­te­pia­nie swo­jej cór­ce – Mary­si, któ­rej słu­cha­cze jej cudow­ne­go gło­su nada­li mia­no “Sło­wi­ka Get­ta”. W 1942 roku Dawid Ajzensz­tadt został
wywie­zio­ny do Tre­blin­ki i tam zamordowany.

Jak arty­ści dotar­li do muzy­ki Dawi­da Ajzensz­tad­ta, któ­re przez lata ucho­dzi­ły za nie­za­cho­wa­ne? Co tak napraw­dę uda­ło się zna­leźć? Dla­cze­go nie­któ­re nuty zna­la­zły się w ich rękach po raz pierw­szy po 80 latach od och powsta­nia? Cze­go dowia­du­je­my się z muzy­ki
Dawi­da Ajzensz­tad­ta, a cze­go może­my dzię­ki niej się nauczyć?
Odpo­wie­dzi na te i inne pyta­nia przed­sta­wią Jakub Ste­fek i Lilian­na Krych, któ­rych może­my usły­szeć na pły­cie Music of David Eisen­stadt – pierw­szym w histo­rii fono­gra­fii albu­mie z muzy­ką wiel­kie­go pro­pa­ga­to­ra muzy­ki żydow­skiej: W dys­ku­sji towa­rzy­szyć im będzie skrzy­pacz­ka Maria Sła­wek, któ­ra zaj­mu­je się histo­rią muzy­ki żydow­skiej i pro­wa­dzi autor­skie zaję­cia Histo­rii muzy­ki żydow­skiej w ramach Pody­plo­mo­wych Stu­diów Polsko–Żydowskich w Insty­tu­cie Badań Lite­rac­kich Pol­skiej Aka­de­mii Nauk.

Na zakoń­cze­nie spo­tka­nia tenor Woj­ciech Par­chem, orga­ni­sta Jakub Ste­fek i zespół wokal­ny Match Match Ensem­ble pod kie­run­kiem Lilian­ny Krych pre­mie­ro­wo wyko­na­ją utwo­ry trzy utwo­ry z albu­mu, któ­ry uka­że się 17 listo­pa­da na pły­cie winylowej.

Jakub Ste­fek fis­har­mo­nia
Woj­ciech Par­chem tenor

Lilian­na Krych dyry­gent­ka

Sopra­ny
Alek­san­dra Drogosz-Szymańska

Kon­stan­cja Molew­ska
Adrian­na Żoł­nier­czuk-Malec
Maria Zło­tek

​Pro­jekt współ­fi­nan­so­wa­ny przez Unię Euro­pej­ską z Fun­du­szu Odbu­do­wy i Zwięk­sze­nia Odpor­no­ści w ramach Kra­jo­we­go Pla­nu Odbudowy.

Nagra­nie pły­ty zre­ali­zo­wa­no w Muzeum Histo­rii Żydów Pol­skich POLIN w War­sza­wie w 2024 roku.
Wyda­nie albu­mu Music of David Eisen­stadt dofi­nan­so­wa­no ze środ­ków Mini­stra Kul­tu­ry i Dzie­dzic­twa Naro­do­we­go pocho­dzą­cych z Fun­du­szu Pro­mo­cji Kul­tu­ry, w ramach pro­gra­mu “Muzycz­ny ślad”, reali­zo­wa­ne­go przez Naro­do­wy Insty­tut Muzy­ki i Tańca.